Het lymfestelsel strekt zich uit door ons gehele lichaam. De lymfevaten lopen parallel aan onze bloedvaten. Op strategische plaatsen in het lichaam is een concentratie van lymfeklieren aanwezig om het grotere opruimwerk in het lichaam voor hun rekening te nemen. Deze zogenaamde lymfeknopen bevinden zich in de liezen, de nek en de hals en onder de oksels. Hier zijn de lymfeklieren ook het beste te voelen wanneer ze zijn opgezet als gevolg van een ontsteking.
Een ontsteking in het lichaam veroorzaakt vaak opgezette lymfeklieren omdat deze de taak hebben de kwaadaardige cellen op te ruimen. De lymfeklieren zijn rijk aan witte bloedlichaampjes, de “opruimcellen” van ons lichaam. Wanneer er sprake is van ophoping van afvalstoffen in de lymfeklieren zwellen ze op. Dit is goed te voelen op de plaatsen waar de lymfeknopen zich bevinden, een geoefend arts kan ook minder goed waarneembare opgezette lymfeklieren voelen.
De behandeling hangt af van de oorzaak
De behandeling van een lymfeklierontsteking hangt sterk af van de oorzaak van de ontsteking. Doorgaans wordt niet de lymfeklierontsteking op zich behandeld maar de secundaire oorzaak waardoor deze is ontstaan. Een lymfeklierontsteking kan ontstaan door onder andere de volgende oorzaken:
- Keel- of oorontsteking
- Griep
- De ziekte van Pfeiffer
- Huidinfectie
- Tuberculose
- Kanker
Afhankelijk van de primaire oorzaak wordt een behandeling gestart. Wanneer de kwaal is verholpen zal de lymfeklierontsteking vanzelf ook genezen, hoewel de zwelling van de lymfeklier nog geruime tijd na het herstel voelbaar is.
Tuberculose is gelukkig vrij zeldzaam
In het begin van de vorige eeuw was tuberculose, ook wel aangeduid als tbc, een zeer gevreesde ziekte. Gebrekkige voeding en hygiëne zorgden ervoor dat een epidemie zich snel kon verspreiden en zo in korte tijd veel slachtoffers maken. De behandeling was ook nog niet zo effectief als tegenwoordig, dus veel mensen overleden aan de gevolgen van tuberculose. Nu komt deze aandoening gelukkig nog maar weinig voor. Een patiënt kan nu ook veel beter worden behandeld zodat in vrijwel alle gevallen volledig herstel optreedt.
Behandeling met antibiotica
Is de lymfeklierontsteking het gevolg van een bacteriële infectie zoals bij voorbeeld bij oorontsteking of een bacteriële huidinfectie, dan bestaat de behandeling doorgaans uit een antibioticakuur. Is er sprake van een virusinfectie dan helpen antibiotica niet en wordt volstaan met symptoombestrijding met een ontstekingsremmer / pijnstiller zoals bij voorbeeld paracetamol.
Soms ontstaat een abces
Soms is de ophoping van afvalstoffen, defecte cellen en andere lichaamsvreemde stoffen die door de lymfeklieren moeten worden afgevoerd zo groot dat de afvoer stagneert. Op zo’n moment ontstaat een pijnlijk abces op de lymfeklier. Dit abces moet eerst rijpen, waarna de huisarts door middel van het aanbrengen van een klein sneetje het abces openmaakt zodat de pus eruit kan lopen. De pijn verdwijnt vrijwel meteen na het openmaken van een abces, het zal echter nog wel geruime tijd duren voordat de huid is hersteld en de lymfeklier weer zijn normale omvang terug heeft.
Lymfeklierkanker
Lymfeklierkanker is een zeer ernstige aandoening. Het is vaak geen primaire kanker, maar wordt veroorzaakt door uitzaaiingen nadat een ander orgaan is getroffen door kanker. Er ontstaat bij voorbeeld kanker in de longen, de lever of het maag/darmstelsel. D lymfeklieren trachten de kwaadaardige kankercellen te bestrijden en af te voeren, maar worden vervolgens zelf aangetast. Lymfeklierkanker wordt doorgaans aangeduid als Hodgkin of Non-Hodgkin. Het verschil zit hem niet in erg of minder erg, beide aandoeningen zijn zeer ernstig.
Maar de vorm van de kwaadaardige cellen is van belang om aan te duiden of het om Hodgkin gaat of Non-Hodgkin. Wanneer de cellen een bepaalde vorm hebben spreekt men van Hodgkin, vernoemd naar de arts Thomas Hodgkin die deze kwaadaardige celdeling als eerste beschreef. Is er sprake van een ander soort kwaadaardige celdeling dan is er sprake van Non-Hodgkin.
Lymfeklierkanker is vaak secundair
Lymfeklierkanker ontstaat vaak nadat bij de patiënt kanker in een ander orgaan is vastgesteld. Met andere woorden: er is vaak sprake van uitzaaiing van de kanker via het lymfestelsel. Daarom wordt bij operaties vaak gekozen voor het preventief verwijderen van de lymfeklieren die zich in de buurt van de haard van de kanker bevinden. Borstkanker is hiervan het bekendste voorbeeld. Bij behandeling van borstkanker worden vaak de lymfeklieren preventief verwijderd om de kans op uitzaaiing te verkleinen. Ook wanneer er in de lymfeklieren nog geen kwaadaardig weefsel wordt aangetroffen wordt hier vaak voor gekozen omdat de kans op uitzaaiing via het lymfestelsel erg groot is.
Behandeling van lymfeklierkanker
De behandeling van lymfeklierkanker bestaat uit het trachten te bestrijden van de primaire kanker, als hiervan sprake is. Is er alleen sprake van kanker in het lymfeklierstelsel dan is behandeling erg lastig. Het stelsel strekt zich immers uit door het gehele lichaam dus opereren en verwijderen is geen optie. De enige mogelijkheid voor herstel is bestraling en chemotherapie in de hoop dat het proces kan worden gestopt voordat verdere uitzaaiing plaatsvindt.
