Als je aan de eetstoornis anorexia nervosa lijdt dan is het beeld dat je van je eigen lichaam hebt vervormd. Hierdoor heb je een grote angst ontwikkeld om dik te worden en zul je niet eens trachten om een normaal lichaamsgewicht (in verhouding tot bijvoorbeeld je lichaamslengte) na te streven. Als gevolg van deze eetstoornis kan er ernstige lichamelijke schade ontstaan, en in het meest erge geval zelfs een fatale afloop hebben. De naam anorexia nervosa is afgeleid van het Griekse woord orexia dat eetlust betekent), in combinatie met de toevoeging nervosa, een woord dat verwijst naar de vermeende neurotische achtergrond van de aandoening.
De geschiedenis van anorexia nervosa
Het ziektebeeld dat hoort bij anorexia nervosa is voor de eerste keer beschreven in 1868 onder de naam apepsia hysterica. Later werd deze benaming veranderd in anorexia hysterica en pas in het jaar 1873 kreeg de eetstoornis de naam zoals we die vandaag de dag nog altijd kennen: anorexia nervosa.
Symptomen van anorexia nervosa
Anorexia nervosa kenmerkt zich door een zogeheten stoornis van de lichaamsbeleving. Iemand die lijdt aan deze stoornis zal het idee hebben dik te zijn terwijl hun gewicht te vergelijken is met dat van leeftijdgenoten, of zelfs onder het gemiddelde liggen. Door patiënten die lijden aan anorexia nervosa wordt dit zelfbewustzijn ontleend aan het vermogen om het eigen gewicht onder controle te houden. Deze mensen zullen zich bovendien dwangmatig bezighouden met hun zelfbeeld, hun lichaamgewicht en hun voedingspatroon.
In sommige gevallen gaat deze eetstoornis samen met boulimie (tijdelijk overmatig eten) afgewisseld met opgewekte braakmomenten, dikwijls in combinatie met het gebruik van laxeermiddelen, klysma’s en overdreven veel lichaamsbeweging.
Gevolgen van anorexia nervosa
De ernstige ondervoeding, die anorexia nervosa met zich meebrengt, zal leiden tot een heleboel andere problemen. Hierbij kun je onder andere denken aan:
- vermoeidheidsklachten,
- misselijkheidklachten,
- flauwvallen,
- koude handen en voeten als gevolg van een vertraagde bloedsomloop,
- een vertraagde leging van je maag,
- geïrriteerde darmen,
- verstopping,
- veranderingen in de hormoonhuishouding, bijvoorbeeld stoornissen in de menstruatiecyclus,
- het ontstaan van nierstenen,
- de botsterkte neemt af (osteoporose),
- het slagvolume van je hart neemt af,
- je hartslag wordt trager en onregelmatiger,
- hartfalen,
- overlijden (in 15 procent van alle gevallen van anorexia nervosa).
Behandeling van anorexia nervosa
Het behandelen van anorexia nervosa is zeker niet eenvoudig te noemen. Bovendien zal een behandeling van deze eetstoornis erg veel tijd en moeite kosten. Zo zullen er diverse vormen van psychotherapie en psychiatrische behandelingen ingezet dienen te worden. Bij een ernstige vorm van ondervoeding zal er daarnaast langs intraveneuze weg (dus door middel van een infuus) voeding toegediend moeten worden.
Hypothesen ten aanzien van anorexia nervosa
Er zijn een heleboel verschillende hypothesen (aannames) losgelaten op de eetstoornis anorexia nervosa.
- Zo stelt één van de hypothesen over het ontstaan van de stoornis dat er in die ontwikkelingsfase waarin een patiënt zich bevindt (vaak de puberteit) een conflict ontstaat tussen de al gevormde lichamelijke volwassenheid en de nog mentale onvolwassenheid. Dit conflict zou dan kunnen leiden tot een ernstige identiteitscrisis. Met andere woorden: een jongere kan in een dergelijke situatie gevoelsmatig zo slecht met de staat van zijn, of haar, lichaam omgaan en er het liefst van af willen.
- Een andere hypothese stelt dat meisjes, die lijden aan anorexia nervosa, niet volwassen willen worden. Door niet, of nauwelijks, te eten willen zij ervoor zorgen dat hun lichaam de volwassenheid niet zal bereiken. Hierdoor zal de borstgroei en de menstruatie immers vaak uitblijven.
- Weer een andere hypothese gaat ervan uit dat anorexia nervosa een aangeboren hersenziekte is.
De stelling dat jongeren een eetstoornis, zoals anorexia nervosa, ontwikkelen onder invloed van de media en/of het zien van (brood)magere modellen is echter een hardnekkige fabel. Het ontstaan van een dergelijke eetstoornis komt namelijk niet voort uit een omgevingsprikkel maar is een voortvloeisel van een aangeboren intern ziekteproces in de hersenen. Genetische factoren en complicaties tijdens de geboorte spelen hierbij duidelijk een rol bij deze aangeboren kwetsbaarheid. Zoals het gros van de hypothesen over de oorsprong van psychiatrische aandoeningen, zijn ook de aannames met betrekking tot anorexia nervosa, omstreden.
Een feit blijft echter wel dat slecht eten het lichaam zodanig kan verwaarlozen dat er een levensbedreigende situatie ontstaat. Toch zullen niet alle patiënten met anorexia nervosa mager worden. In een heleboel gevallen zal dit echter patiënten ontgaan omdat ze gevangen zitten in het web van obsessies gevangen zitten. De obsessies hebben allemaal betrekking op de lichamelijkheid. Het gros van de patiënten met anorexia nervosa zal dan ook niet dunner, maar wel lichter, worden.
Hier zijn zij zich echter niet van bewust en zullen ze doorgaan met niet eten. Vaak zijn ze niet meer in staat om te eten doordat hun lichaam het niet meer gewend is. Deze ontwenning om te eten is mede verantwoordelijk voor de demotivatie tijdens een behandeling.
