Veel mensen vergelijken zich voortdurend met anderen. Het vergelijken gebeurt automatisch en veroorzaakt angst, nijd en afgunst. Of ziekte en verdriet.
Hoe komt het toch dat we ons altijd maar met anderen willen vergelijken, ook al weten we dat we er ons niet per se beter doen voelen?
“Wat zullen mensen nu van je denken?”
In reclame wil men ons doen geloven dat het andere mensen veel uitmaakt hoe we gekleed zijn, wat we bezitten, welke auto we hebben. Weet jij nog hoe je collega gekleed was gisteren? Wat voor horloge hij of zij droeg? Wellicht niet en toch maken we ons zelf heel wat zorgen over wat onze collega’s van ons zullen denken.
Alles is begonnen in onze jeugdjaren en door de verhalen die we daar gehoord hebben. Hoe dikwijls heb je niet gehoord: wat zullen de mensen nu van je denken?
En dat is dan misschien later op volwassen leeftijd de basis voor:
- Slechte relaties
- Pesten op het werk
- Minder goede collegialiteit of teambuilding
- Haat en nijd
- Slechte denktechnieken
- Angst voor kritiek
- Ongezond leven en ongelukkig zijn
Zo beïnvloedt je sociale status je gezondheid en levensduur
Michael Marmot toont in zijn baanbrekend boek The Status Syndrome aan hoe sociale status onze gezondheid en levensduur kan beïnvloeden. Deze bevinding wordt eveneens ondersteund door het werk van Sapolsky (Sapolsky, 2002).
Wanneer mensen het gevoel hebben dat ze een hogere status krijgen in het leven stijgt het dopaminegehalte in hun brein en daalt het cortisolgehalte in hun bloed. Het algemeen stressniveau daalt dus en dat geeft een betere lichamelijk gezondheid, meer positieve emoties, betere cognitieve functies in het brein en een efficiënte aanpassing aan een nieuwe omgeving.
Kortom, de kans op een langer en gezonder leven stijgt naarmate we een hogere status hebben in de groep. Mensen willen wat betekenen in dit leven; een doel, een missie en een visie hebben.
Status ontstaat in de interactie tussen mensen
Zonder de aanwezigheid van anderen bestaat status niet. Integendeel, status ontstaat net in de interactie tussen mensen die samenleven in groepen.
Telkens opnieuw wordt de plaats in de pikorde op een onbewuste manier afgetast door ons brein. Mensen vergelijken zichzelf met anderen, onbewust en continu. En wanneer men dan vaststelt dat men een lage plaats inneemt in de pikorde of de plaats bedreigd wordt, ontstaat statusangst.
De Botton schreef er een mooi boek over. Een te grote afhankelijkheid van anderen of een gebrek aan waardering van onze medemens zijn factoren die ons het gevoel kunnen geven dat we tekort schieten.
Status als boost of opdoffer
Verlangen naar status kan een prikkel zijn om je talenten te ontwikkelen. Het tegendeel is ook mogelijk. Een echt of vermeend verlies van status kan leed, teleurstelling en verlies aan zelfvertrouwen met een laag zelfbeeld als gevolg veroorzaken. Vandaar dat De Botton spreekt van ’Statusangst’. Dat is het besef niet te beantwoorden aan gestelde of vermeende verwachtingen. Dan voelen we ons mislukt als mens.
Wat te doen tegen tegen statusangst?
Het is van belang dat we onszelf niet overschatten dat we beseffen dat we geen perfectionisten zijn. Want dan ligt de lat te hoog. Dan eisen we misschien van onszelf dat we bovenaan de pikorde staan. Dan beginnen we wellicht inkomens te vergelijken. Dan jagen we titels, diploma’s en onderscheidingen na. Dan vinden we van onszelf dat we erkende professionelen zijn.
Maar deze overschatting van ons eigen kunnen wordt betaald met hogere cortisolniveaus in het bloed en lagere dopaminespiegels in het brein. Het gevolg? Minder geluk en meer kans op ziekte, zowel psychische als fysieke ziektes. Verwar status dus nooit met eigenwaarde. Relativeer status en verminder het vergelijken met anderen. Zo word je meer mens en zal je ook inzien dat ons brein wijsheid beloont.
Dr. Swinnen is arts, licentiaat in de verzekeringsgeneeskunde en statisticus. Hij werkte ruim tien jaar als verzekeringsgeneesheer, waar hij veelvuldig geconfronteerd werd met de gevolgen van toenemende stress in bedrijven. Ondertussen is hij reeds meer dan twintig jaar bedrijfconsulent en coach in verband met stress, emoties en geluk. Hij heeft een passie voor de impact van emoties op het functioneren van mensen.
Hij bracht even terug het populaire boek Waarom wij vreemdgaan en parachutespringen – Ons onbegrijpelijke brein uit.
Bekijk voor meer info over Dr. Swinnen, workshops, open trainingen en congressen zeker ook zijn website www.stressmanagement.be. Inschrijven op Dr. Swinnens nieuwsbrief kan hier.
