S.O.S. Tekenbeet: hoe moet je een teek verwijderen?

Tekenbeet

18/04/2019

@nick

8 min read

Als je samen met je kids in de natuur bent geweest, bijvoorbeeld in een bos of in een weide, is het belangrijk om hen en jezelf te controleren op tekenbeten. Heb je een tekenbeet ontdekt bij jouw zoon of dochter? Dan is het belangrijk de teek direct en bovendien op de juiste manier te verwijderen. Verder is het nuttig om ook je kinderen zelf aan te leren hoe ze op teken kunnen controleren, bijvoorbeeld voor als ze op kamp gaan. Hoe je een teek kunt verwijderen, lees je in dit artikel.

Hoe herken je een teek?

Voor we je vertellen hoe je een tekenbeet moet behandelen, is het goed om te weten hoe een teek er precies uitziet. Een teek is een bloedzuigende parasiet die een beetje lijkt op een spin. De teek die in Europa het vaakst voorkomt bij de mens is de Ixodes ricinus, die is bruinzwart van kleur.

Een teek kan niet springen of vliegen, maar kruipt rond in struiken en hoog gras. De parasiet komt in de eerste plaats voor in vochtige omgevingen zoals bossen, maar ook duinen, heide, parken en zelfs gewoon in de tuin. Teken laten zich in de maanden maart, april, mei, juni, juli, augustus, september, oktober en november het meest zien.

Teken voeden zich voornamelijk met het bloed van zoogdieren en vogels, soms ook reptielen en amfibieën. Ze kruipen of laten zich vallen op mensen en dieren. Op de huid kunnen ze eventueel verder kruipen tot ze een geschikte plaats vinden om zich vast te hechten. Daar bijten ze zich vast in de huid. In dat geval spreken we van een tekenbeet. Een tekenbeet is soms lastig te ontdekken: het is pijnloos en vaak zie je alleen een zwart puntje op de huid. Soms is de teek zo klein, dat je hem bijna niet ziet, of dat het net een moedervlek lijkt. Eenmaal de teek zich heeft vastgebeten in de huid, zuigt hij bloed op. Hierdoor groeit de teek. Na enkele dagen laat de teek vanzelf los.

Een tekenbeet kan overal op het lichaam voorkomen. Teken houden echter van warme en vochtige plekken. Daarom komen tekenbeten voornamelijk onder de oksels, in de knieholtes, op de liezen en zelfs tussen de bilspleet voor. Bij kinderen zitten teken ook vaak op het hoofd, in de nek en achter de oren. Het is dan ook van groot belang om op die plekken steeds grondig op tekenbeten te controleren.

Hoe verwijder je een teek?

Het is erg belangrijk een teek zo snel mogelijk te verwijderen, het liefst binnen de 24 uur. Een teek kan namelijk besmet zijn met bacteriën, waaronder de bacterie die bij mensen de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Als de teek bloed opzuigt, kunnen die bacteriën in je bloed terecht komen. Door de teek zo snel mogelijk te verwijderen, verminder je de kans op besmetting. Maar hoe kun je een teek nu eigenlijk veilig verwijderen? Dat lees je in onderstaande alinea’s.

Een teek verwijderen met een pincet of tekentang

Er zijn twee manieren om een teek te verwijderen. Ten eerste kun je een teek verwijderen met een speciale tang voor teken, ook wel een tekenpincet genoemd. Met zo’n tekenpincet zet je het pincet zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek je de teek er rustig uit.

Met een tekentang in de vorm van een koevoet ga je iets anders te werk. Je zet de haakjes van de tang rond de teek en vervolgens haal je de teek met een draaiende beweging van de huid. Doe dat ook rustig. Draai steeds maar in één richting (bijvoorbeeld met de klok mee) en verander niet van richting.

Tip: als je een tekenpincet koopt, krijg je hier vaak een handleiding bij. Lees die handleiding door voor je de teek gaat verwijderen zodat je zeker weet dat je het tekenpincet op de juiste manier gebruikt. Heb je geen speciale tekentang bij de hand? Je kan een teek ook verwijderen met een gewoon (puntig) pincet en daarbij te werk gaan op de eerste hierboven beschreven manier.

Waar moet je op letten bij het verwijderen van een teek?

Het is erg belangrijk dat er geen enkel stukje van de teek achterblijft op de huid: de teek moet in één beweging volledig verwijderd worden. Verder is het belangrijk de huid te ontsmetten na het verwijderen van de teek. Dat doe je met 70% alcohol of met jodium. Doe een beetje alcohol of jodium op een wattenschijfje, ontsmet de wond door het wattenschijfje eroverheen te bewegen en je bent klaar.

Blijf de tekenbeet in de gaten houden in de periode na het verwijderen van de teek. Een (kleine) rode bult, een wondje of wat jeuk is normaal. Ontstaat er echter een rode of blauwrode kring rond de tekenbeet, dan ga je best zo snel mogelijk langs bij de huisarts. Ook als er andere klachten zoals gewrichtspijn, spierpijn of griepachtige klachten ontstaan, ga je best naar de dokter.

Wat mag je zeker niet doen bij het verwijderen van een teek?

Het is erg belangrijk de teek op de juiste manier te verwijderen. Verwijder je de teek niet op de juiste manier, dan kan er namelijk een stukje van de parasiet achterblijven in de huid. Dat betekent dat je alsnog besmet kunt raken met een schadelijke bacterie. Ook kun je een wondje krijgen als je de teek niet op de juiste manier verwijdert.

Je mag een teek bijvoorbeeld niet verbranden met een sigaret. Ook andere methoden om de teek te verwijderen, zonder tekenpincet en zonder gewoon pincet, zijn niet wenselijk. Verder is het belangrijk de wonde na het verwijderen van de teek op de juiste manier te ontsmetten. Dat doe je met 70% alcohol of jodium: niet met een alcoholische drank of een andere vloeistof met ontsmettende werking.

De beet van een teek en de ziekte van Lyme

Als je een teek niet op tijd verwijdert of als je dat niet op de juiste manier doet, kan het beestje bacteriën overdragen in het bloed. Zo kun je onder andere de ziekte van Lyme krijgen. 2 tot 3 procent van de mensen met een tekenbeet, krijgen de ziekte van Lyme. De ziekte van Lyme is een infectieziekte, die veroorzaakt wordt door een bacterie. Veel mensen met de ziekte van Lyme houden hier blijvende klachten aan over. Dat betekent dat de infectieziekte een chronische ziekte kan worden. Ongeveer 15.000 Belgen zijn drager van de ziekte van Lyme. Een deel van die mensen heeft de ziekte opgelopen door een te laat en/of verkeerd behandelde tekenbeet. Meer over de relatie tussen een tekenbeet en de ziekte van Lyme kan je hier lezen.

Wanneer moet je naar de dokter met een tekenbeet?

Het is erg belangrijk om naar de dokter te gaan als:

Het niet lukt om de teek zelf te verwijderen;
De teek misschien langer dan 24 uur in de huid heeft gezeten;
Er na enkele dagen of weken een verkleuring of rode plek rond de tekenbeet ontstaat.
Er na enkele dagen of weken een verkleuring of rode plek op een ander deel van het lichaam ontstaat.
Er na enkele dagen, weken of maanden griepachtige klachten ontstaan. Ook bij gewrichtsklachten, minder kracht in de spieren en/of uitstralende pijn is het verstandig naar de dokter te gaan.

Twijfel je of je naar de dokter moet? Dan raden wij je aan voor de zekerheid toch te gaan. Bij een tekenbeet kun je beter het zekere voor het onzekere nemen.

Doe de tekencheck, ook op kamp!

Ook al is het van maart tot in november steeds opletten geblazen voor teken, de meldingen van tekenbeten nemen vaak toch nog wat toe in de periode waarin veel kampen plaatsvinden. Voorkom daarom dat teken de pret op kamp voor je kind verpesten en vertel hem/haar voor vertrek hoe hij/zij zelf op teken kan checken. De leiding of monitoren, die over het algemeen zelf ook wel nog een controle doen, kunnen dan de teek op een veilige manier verwijderen. Geef zeker je kind een spuitbus of crème met DEET mee voor extra bescherming.