Burn-out is een energieziekte, maar veel klachten zijn identiek aan de klachten van een depressie. De aanpak is echter totaal verschillend. Daarom moeten we deze ziektes strikt uit elkaar houden.
Herkennen van een depressie
Wij gaan hier niet in op de ingewikkelde DSM-definities (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) van depressie. Wij gaan vooral na of er een somberheid is. Is er nog levensvreugde? Geniet men van het leven? Is er nog een intiem leven en seksuele interesse? Zijn er slaapstoornissen? Is er nog eetlust. Ik geef mensen dan ook een checklist mee met daarop bijvoorbeeld de volgende stellingen:
- Ik was neerslachtig de laatste weken
- Ik sliep slecht de laatste weken
- Ik heb de laatste weken weinig plezier in het leven beleefd
- Ik vind het leven uitzichtloos
- Ik voel me een mislukkeling
- …
Dit is een snelle scan zonder wetenschappelijke ambities. Maar bij het diagnosticeren van een depressie is toch een voorzichtigere aanpak nodig die totaal verschillend is van de aanpak bij een burn-out.
Veel mensen hebben een depressie zonder dat ze dit zelf beseffen. Als de somberheid niet op de voorgrond staat, voelen deze mensen zich soms futloos en overprikkeld.
Er is een duidelijk verschil tussen gewone stemmingsveranderingen (zoals verdriet) en depressie. Een dipje hoeft niet noodzakelijk een depressie te zijn.
Dikwijls worden er antidepressiva voorgeschreven. Verreweg het grootste deel van de behandelingen bij een depressie heeft een gunstig effect. Indien de depressie hardnekkig is wordt best de hulp van een psychiater ingeroepen.
Is dit wel iemand met een burn-out?
De symptomen en klachten bij een burn-out omvatten:
- Vermoeidheid, uitputting.
- Afstandelijkheid, met soms klachten van apathie en verminderde empathie.
- Onhoudbare emotionele klachten waaronder angst of woedeaanvallen.
- Verminderde soepelheid
- Cynisme. Mensen met een burn-out bekijken soms de wereld alsof ze er zelf niet instaan. Collega’s, werk en relaties worden vanop afstand bekeken.
- Laag zelfbeeld met erge twijfel of de eigen competenties nog wel kunnen volstaan.
Dé klacht waarmee deze mensen bij de hulpverlener terecht komen is meestal de moeheid. Dan komt het erop aan om na te gaan of de andere klachten ook aanwezig zijn. Indien er enkel vermoeidheid is dan kan het gaan om een beginnende burn-out.
Ook moet de arts zich er zeer goed van bewust zijn dat vermoeidheid ook nog andere oorzaken kan hebben. Naast een klinisch onderzoek, zijn een bloedafname en urineonderzoek dan ook zeker aangewezen om onder andere de volgende reeks aandoeningen uit te sluiten:
- Slapeloosheid
- Eten van teveel suiker
- Bloedarmoede
- Depressie
- Schildklieraandoeningen
- Diabetes
- Te weinig beweging
- Hartfalen
- Onregelmatige werkuren
- Voedingsallergieën of colitis
- Weinig beweging
Herkennen en uitdiepen van een burn-out
Een burn-out is al lang geen zeldzaamheid meer. Dat toont aan dat er iets grondig mis zit in onze arbeidsmarkt. De meeste lezers kennen wel vrienden en kennissen die uitvallen op hun werk. Meestal gaat het dan om bevlogen mensen die alles geven voor hun werk, die zogezegd van hun hobby hun beroep hebben gemaakt. Ik houd mijn hart vast als ik uitspraken hoor over passie voor de job en dergelijke. Mooi is het wel. Maar zorg ondertussen toch ook maar goed voor je partner, je hobby’s, je eetgewoontes en je bewegingspatroon. Want al te dikwijls ligt er een burn-out op de loer.
De werkcontext mag en moet uitdagend zijn. Maar het is ook een plicht om goed voor jezelf en jouw dierbaren te zorgen. Goede relaties krijg je niet cadeau, die moet je creëren. Dat kost tijd en aandacht. Ook in de werkomgeving is de verstandhouding met collega’s en de directe chef van groot belang.
Enkele cijfers:
- Zeker 15% van de werknemers krijgt tijdens de loop van zijn of haar carrière te maken met een burn-out (in Nederland ervaren 1 miljoen werknemers burn-outklachten op het werk).
- Eén op drie (640.000 werknemers) ervaart de stress op het werk als problematisch.
- Meer dan 60% van de werknemers vindt dat hun werk gevolgen heeft voor hun gezondheid.
- Veel mensen durven op hun werk niet aan te geven dat ze last hebben van stress (in Nederlands 45% van de werknemers).
- Ongeveer 14% denkt zijn baan kwijt te raken als ze durven praten over stress.
- Ongeveer 15% van de leidinggevenden gaat een gesprek over stress op het werk liever uit de weg
- Uitval door stress is in de afgelopen 5 jaar 8 keer zo hoog geworden (dat kost 1,6 miljard per jaar in Nederland).
- Wie zich toch ziek meldt met psychische klachten, blijft gemiddeld 180 dagen weg van het werk.
In België zijn weinig echt objectieve cijfers. Er zijn hier veel mensen aan het werk met allerhande vragenlijsten zodat de resultaten moeilijk vergelijkbaar zijn. Echt wel jammer.
Onze nieuwe regering voorziet werken tot 67 jaar of langer. Dat is voor heel wat mensen niet haalbaar. Je mag raden hoe dat zal eindigen. Nu halen al veel werknemers de pensioengerechtigde leeftijd niet.
Men kan het pensioen van de volgende generatie niet meer betalen. Maar men moet dan toch wat creatief kunnen zijn en niet zomaar, koudweg, cynisch, de leeftijdsgrens verhogen.
Wij weten het, in bepaalde landen is de pensioengerechtigde leeftijd nu al 70 jaar. Maar men zegt er niet bij dat de arbeidsomstandigheden en de arbeidsvoorwaarden er zoveel beter zijn. Men moet geen appelen met peren vergelijken.
In Scandinavische landen is de pensioengerechtigde leeftijd inderdaad veel hoger. Mensen durven in die landen echter zonder schroom vragenlijsten over werk, tevredenheid met het werk en stress invullen.
Herstellen
Het herstel bestaat in de eerste plaats uit rust en aanpak van de klachten. Vlug hervatten is meestal niet aangewezen. Sommige personen zijn meer gevoelig voor een burn-out, bijvoorbeeld de perfectionisten en de workaholics.
Veerkracht
Na aanpak van de klachten kan een poging gedaan worden om een goede mentale en fysieke veerkracht uit te bouwen. Bouw ook een nieuwe energiebalans op.
Stappen om het werk te hervatten
Gesprekken met de arbeidsgeneesheer en speciale regelingen kunnen in het begin van het hervatten nodig zijn.
Hervalpreventie
Best hou je deze mensen nog af en toe in de gaten om te beletten dat ze hun energie weer volledig uitputten.
Op 4 oktober 2018 organiseert dr. Luc Swinnen het congres Brein, Branie en Burn-Out. Op die dag heb je de unieke kans om een aantal topexperts aan het woord te horen. Dr. Swinnen en de andere organisatoren hebben er alles aan gedaan om op een luchtige maar zeer gefundeerde manier hun onderwerp tegen het licht te houden. Meer bepaald wordt er gekeken naar het logisch, maar dikwijls onlogisch gedrag van mensen rondom ons. Veel gedrag van collega’s, buren, consumenten is soms één grote grap. We snappen er niets van. maar het heeft wel ernstige gevolgen. En die willen we uiteraard niet meemaken… Zin om erbij te zijn op 4 oktober? Tot 30 juni kan je tickets kopen aan het early bird-tarief! Mis het niet en ontdek hier meer over het congres!
Bekijk voor meer info over Dr. Swinnen, workshops en open trainingen zeker ook zijn website www.stressmanagement.be. Sinds 22 april vind jij zijn nieuwste boek Waarom wij vreemdgaan en parachutespringen – Ons onbegrijpelijke brein in de boekhandel.
Ondanks alle zorg die bij het opstellen van deze tekst werd besteed om alles zo correct mogelijk weer te geven kan Different BVBA of Dr. L. Swinnen niet verantwoordelijk zijn voor eventuele vergissingen of fouten of gemiste diagnoses. Deze tekst mag slechts beschouwd worden als een poging om de aanpak van burn-out te vergemakkelijken maar deze tekst is niet bedoeld als een wetenschappelijk referaat.
