De lymfeklieren maken deel uit van de “verdedigingslinie” van ons lichaam. Ze bevatten voornamelijk witte bloedlichaampjes, die ervoor zorgen dat schadelijke indringers die ons ziek maken worden opgeruimd. De lymfeklieren liggen daarom op strategische plaatsen in ons lichaam, in de hals, de liezen en onder de oksels. Maar het lymfestelsel is veel uitgebreider, het bevindt zich door ons gehele lichaam. Maar ook de lymfeklieren zelf kunnen ontstoken raken.
Hoe ontstaat een lymfeklierontsteking?
Een lymfeklierontsteking ontstaat in de meeste gevallen door een infectie, die veelal wordt veroorzaakt door een bacterie. De medische term voor deze aandoening is lymfadenitis. Een huid- of andere infectie is meestal de oorzaak van een lymfeklierontsteking. Meestal bevindt de ontstoken lymfeklier zich dichtbij de werkelijke oorzaak van de ontsteking in het lichaam. Vaak is er sprake van een bacteriële infectie. Ernstige ziekten waarbij lymfeklierontsteking optreedt zijn onder andere tuberculose en kattenkrabziekte, veroorzaakt door de Batonella bacterie. Kattenkrabziekte is van kat op mens overdraagbaar wanneer je een krab krijgt van een met deze bacterie besmette kat.
Symptomen van een lymfeklierontsteking
De symptomen van een lymfeklierontsteking zijn divers. Het hangt er ook van af op welke plaats in het lichaam de ontsteking zich bevindt, omdat het lymfestelsel immers door het gehele lichaam loopt, parallel aan de bloedvaten. De meest duidelijke symptomen van een lymfeklierontsteking zijn:
- Er ontstaat een zwelling van de lymfeklier.
- De huid is rood.
- Koorts kan optreden.
- Pijnlijke lymfeklieren in de hals kunnen leiden tot “dwangstand” van het hoofd.
- Soms ontstaat een abces.
- De zwelling van een lymfeklier kan na een ontsteking nog maanden voelbaar en zichtbaar zijn, ook als de infectie inmiddels succesvol is bestreden.
De behandeling
Wanneer een lymfeklier ontstoken is, heeft dit vaak een oorzaak die elders ligt. De lymfeklier is ontstoken als “bijverschijnsel” van een andere aandoening. De lymfeklieren zijn immers bezig de schadelijke bacteriën op te ruimen. Het is dus zaak de oorzaak van het ziek zijn aan te pakken. Is er sprake van een bacteriële infectie dan wordt in de meeste gevallen een antibioticakuur voorgeschreven.
Abces in de lymfeklier
Een symptoom van een lymfeklierontsteking kan zijn dat er zich een abces vormt. Is dit het geval dan zal de huisarts dit abces nader onderzoeken, eventueel kan ook een echo worden gemaakt om het abces goed te beoordelen. Een abces moet “rijpen” alvorens het kan worden behandeld. Als het abces voldoende is gerijpt kan de arts door middel van het maken van een klein sneetje het abces open maken. Zo kan de pus er uit lopen, wat ook de druk op het abces en daarmee de pijn een stuk zal verlichten.
Eventueel kan in de dagen voordat het abces opengemaakt kan worden een pijnstiller als paracetamol worden geslikt tegen de pijnklachten. Het vocht wat zich in het abces heeft opgehoopt bevat afvalstoffen en beschadigde cellen die door het lymfestelsel zijn verzameld om het lichaam te ontdoen van de ziekmakende cellen in het lichaam en op die manier het herstel in werking te zetten.
Ernstige aandoeningen aan het lymfestelsel
Behalve een ontsteking kan het lymfestelsel ook door kanker worden getroffen. De situatie is dan meteen vrij ernstig, omdat het lymfestelsel zich immers door het gehele lichaam bevindt en indien dit door kanker wordt aangetast is de kans op snelle uitzaaiingen groot. Vaak treedt uitzaaiing in de lymfeklieren op wanneer er op een andere plaats in het lichaam kanker ontstaat. Zo worden bij vrouwen die borstkanker hebben en waarbij een borst wordt geamputeerd of een borstsparende operatie wordt uitgevoerd, vaak ook direct de lymfeklieren onder de oksel en in de nabijheid van de aangetaste borst verwijderd om het risico op uitzaaiing te voorkomen.
Hodgkin en Non-Hodgkin
Dr. Thomas Hodgkin beschreef voor het eerst de kwaadaardige woekering van cellen in de lymfeklieren, daarom werd deze aandoening naar hem vernoemd. Later bleek dat er nog vele andere vormen van kwaadaardige celdeling in de lymfeklieren waren, deze staan bekend onder de verzamelnaam Non-Hodgkin. Non-Hodgkin komt het vaakst voor, omdat hieronder alle kwaadaardige celwoekering valt die niet als Hodgkin wordt gediagnosticeerd. Deze aandoening komt vooral voor bij oudere patiënten, vanaf de leeftijd van 60-65 jaar.
Ook mensen die besmet zijn met het HIV virus hebben een verhoogd risico op vooral Non-Hodgkin. De behandeling hangt sterk af van de primaire oorzaak en het stadium waarin de kanker zich bevindt. Soms kan een operatie plaatsvinden, in vrijwel alle gevallen is behandeling met chemotherapie of bestraling noodzakelijk. Ook de prognose is afhankelijk van de vastgestelde primaire kankersoort en het stadium van de ziekte.
