Brandend maagzuur na het eten? Het gevoel dat je maaginhoud na een maaltijd terugstroomt in je slokdarm? Het is een bekend gevoel en…je bent niet de enigste die er last van heeft. We noemen dit verschijnsel reflux-symptomen en het treft zowel volwassenen als baby’s. Soms gaat het gepaard met een brandende pijn op de borst die in incidentele gevallen ook in de keel wordt ervaren. Naast de ‘gewone’ reflux-symptomen bestaat er ook nog een andere variant: de ook ‘gastro-oesofageale refluxziekte’ (GORZ). Hierbij is er sprake van een regelmatig terugstromen van maagzuur richting de slokdarm, vaak in combinatie met refluxklachten en/of complicaties.
De medische benaming voor reflux-symptomen is ‘gastro-oesofageale reflux’. In veel gevallen kunnen reflux-symptomen eenvoudig worden bestreden door kritisch te kijken naar de leefstijl en eetgewoontes. Vaak is het voldoende om wat kleine aanpassingen te doen waardoor het minder vaak voor zal komen. In een enkel geval zal de arts medicatie voorschrijven om de maag rustig te krijgen waardoor een reflux achterwege blijft.
Wat is gastro-oesofageale reflux?
Gastro-oesofageale reflux, ook zure reflux, brandend maagzuur of zuurbranden genoemd is het proces waarbij de maaginhoud, inclusief de maagsappen, terugstromen in de slokdarm. Hierbij is het niet uitgesloten dat het ook in de keel of de mond terecht kan komen. In veel gevallen is het van voorbijgaande aard en zullen er geen bijkomende symptomen of klachten zijn. Gastro-oesofageale reflux is niet leeftijd gebonden, zowel volwassenen, kinderen en zuigelingen kunnen er last van hebben. Naar de gewone reflux-symptomen bestaat er ook nog een variatie die we ‘verborgen reflux’ noemen. Hierbij gaat het proces ongemerkt voorbij en zijn er ook geen complicaties.
Gastro-oesofageale refluxziekte
Alhoewel er in veel gevallen geen reden tot zorg is kan een Gastro-oesofageale reflux zich ook ontwikkelen tot een gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ). In dat geval is er sprake van een chronisch aanhoudend klachtenpatroon waarbij ook complicaties kunnen optreden. Te denken valt dan aan de bekende symptomen zoals:
- oprispingen
- braken
- moeilijkheden bij het slikken
- pijn bij het slikken
Hierbij kan ook schade aan de slijmvlieslaag van de slokdarm ontstaan. Doordat het maagzuur terugstroomt kan er een negatieve invloed zijn op de stembanden waardoor er heesheid kan optreden. In sommige gevallen kan, door een verkeerde ademhaling ook residu terecht komen in de longen, we noemen dat dan aspiratie. Indien je last hebt van gastro-oesofageale refluxziekte bestaat er een verhoogde kans op aspiratiepneumonie. Dit is een longsteking die wordt veroorzaakt door het inademen van speeksel, braaksel en voedingsresten.
Oorzaken van Refluxklachten
Gastro-oesofageale reflux wordt veroorzaakt door het frequente terugstromen van maagzuur in de slokdarm. Door de slikbeweging tijdens het eten of drinken ontspant de sluitspier in het onderste deel van de slokdarm. Hierdoor wordt de doorgang naar de maag vrijgemaakt voor voedsel. Als deze sluitspier echter niet goed functioneert kan het aanwezige maagzuur terugstromen in de slokdarm. Dit proces zorgt voor de bekende symptomen.
In ernstige gevallen kan dit je dagelijkse leven ernstig belemmeren. Daarnaast kan het terugstromende maagzuur het slijmvlies van de slokdarm beschadigen waardoor irritaties ontstaan. Een ontsteking is dan zeker niet uitgesloten. Zonder tijdige behandeling kan de slokdarm dusdanig aangetast raken waardoor complicaties op de loer liggen. In een enkel geval kan dan leiden tot bloedingen, slokdarmvernauwing of het Barrett’s slokdarm syndroom.
Risicofactoren
Uiteraard kan je een gastro-oesofageale reflux nooit volledig voorkomen, er zijn wel zaken waar je rekening mee kan houden om het risico te minimaliseren. Zeker als je weet dat gevoelig bent voor bepaalde stoffen dien je deze te vermijden. Er zijn echter bepaalde risicofactoren die de kans op een astro-oesofageale reflux verhogen:
Maagafwijkingen
Een van de meest voorkomende maagafwijkingen die in verband gebracht kunnen worden met gastro-oesofageale reflux is een hiatus hernia. Dit is een een middenrifsbreuk, een opening tussen borst- en buikholte die wat wijder is dan normaal. Hierdoor kan de maag gedeeltelijk omhoog komen waardoor klachten ontstaan.
Zwangerschap
Onder invloed van hormonen kunnen zwangere vrouwen sneller last krijgen van omhoogstromend maagzuur. Hoe vervelend het ook is, de groei van de foetus is hier verantwoordelijk voor. Doordat de foetus steeds meer ruimte in beslag neemt, neemt de ruimte voor andere organen af, dat geldt dus ook voor de maag. De klachten zijn vaak het hevigst in het derde trimester. Na de bevalling verdwijnen de klachten in nagenoeg alle gevallen.
Roken
Roken is uiteraard slecht voor je gezondheid maar het kan ook de kans op een zure reflex verhogen:
- Roken beschadigd het slijmvlies van de slokdarm;
- de spierreflexen in de keel worden door het roken minder sterk;
- roken beïnvloed de zuurproductie in de maag;
- roken vermindert de productie van speeksel, hierdoor wordt het zuur minder snel geneutraliseerd;
- de sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag wordt door het roken minder sterk;
Voedingsmiddelen
Eten is gezond maar het eten van grote hoeveelheden in een te kort tijdsbestek kan de productie van maagzuur juist bevorderen. Ook het te snel willen rusten na een maaltijd kan een reflux in de hand werken. Leer jezelf dus om tijd te nemen voor de maaltijd en probeer de volgende voedingsstoffe, waar mogelijk te beperken:
- Alcoholische dranken (ook bier)
- Frisdranken met koolzuur
- Chocola
- Sinaasappels en citroenen
- Koffie of thee
- Gebakken voedsel zoals vis of vlees;
- Gerechten met tomaat, zoals pastasaus, lasagne of pizza;
- Knoflook en uien;
- Munt;
- Kruidige gerechten waaronder chili of een Indiase curry.
Behandeling van Refluxklachten
In veel gevallen is er een gouden advies: Luisteren naar je lichaam. Door rekening te houden met de gevoeligheid van je maag en bepaalde producten te laten staan kan je er al voor zorgen dat het grootste gedeelte van de klachten achterwege blijven. Mochten de klachten echter aanhouden dan zal een bezoek aan de huisarts zinvol zijn. Afhankelijk van de aard van de klachten kan er gekozen worden voor begeleiding door de praktijkondersteuner om de levenswijze aan te passen.
Ook kan er geopteerd worden voor medicatie (maagzuur remmers). In de meeste gevallen zullen deze pas worden voorgeschreven nadat zuurbinders te weinig soelaas bieden. Een maagzuurremmer beperkt de aanmaak van maagzuur waardoor de schadelijke gevolgen van een eventuele reflux beperkt blijven. Gebruik bij voorkeur cimetidine of ranitidine en bij aanhoudende of terugkomende klachten kan omeprazol of pantoprazol overwogen worden
