Glaucoom is een aandoening die ook wel groene staar wordt genoemd. Als je lijdt aan glaucoom dan is de druk in je oogbol verhoogd. Wanneer je deze niet laat behandelen dan kan je gezichtsveld uitvallen en krijg je te maken met blinde vlekken en kun je bovendien blind worden. Naast de deze vorm van glaucoom is er eveneens een vorm bekend waarbij de oogdruk ogenschijnlijk niet afwijkend is, maar desondanks tot de kenmerkende aantasting van de gezichtzenuw veroorzaak. Deze laatste vorm wordt ook wel het normale-drukglaucoom genoemd.
Het verloop van glaucoom
In de regel zal glaucoom optreden bij personen die de veertig zijn gepasseerd. De aandoening verloopt vaak sluipend; geleidelijk zullen immers gedeelten van je perifere gezichtsveld uitvallen. Dit merk je doorgaans niet omdat je centrale zicht lange tijd intact zal blijven. Naarmate het ouder worden, zal de kans op glaucoom toenemen. Tevens kunnen verziendheid, bijziendheid of een bloedvatafwijking een dergelijke kans vergroten.
Oorzaken van glaucoom
Een verhoogde oogdruk veroorzaakt door een afsluiting van het kanaal van Schlemm behoort tot de oorzaken van glaucoom. In dit geval kan je oogvocht niet af worden gevoerd en zal zich ophopen in je oog. Erfelijkheid kan hierbij in bepaalde gevallen een rol spelen.
De druk in je oogbol zal te hoog worden doordat je grote hoeveelheden kamervocht aanmaakt of doordat je oog dit vocht niet goed af kan voeren. Bij een gezond oog zal de oogdruk liggen tussen de 10 en 21 mm Hg. Op het moment dat de druk hoger wordt dan 21 mm Hg zal de kans op schade aan de oogzenuw, en dus ook de kans op glaucoom, groter worden. De reden waarom je te maken krijgt met een verhoogde oogboldruk is niet in alle gevallen duidelijk.
Acuut glaucoom
Er bestaat eveneens een vorm van glaucoom die acuut ontstaat, door een plotselinge afsluiting van de natuurlijke afvoer van je oogvocht, die in de zogenaamde kamerhoek ligt. De kamerhoek is het punt waar je iris aan de rand vrijwel je hoornvlies (cornea) raakt. Een dergelijke verstopping wordt dikwijls door omstandigheden met een wijde pupil uitgelokt. In de regel gebeurt dit ’s nachts, maar in sommige gevallen ook na het toedienen van pupilverwijdende oogdruppels. Vaak is dit erg pijnlijk en heb je bovendien last van fotofobie (overgevoeligheid voor licht), rode- en tranende ogen.
Dit fenomeen kan spontaan ontstaan maar even goed als late complicatie ontstaan bij een aantal andere aandoeningen aan je oog. Een acuut glaucoom is een reden voor een spoedbezoek aan een oogarts. Glaucoom kan echter een gevolg zijn van letsel, intraoculaire bloedingen of het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zoals corticosteroïden.
Verhoogde oogdruk
Door een verhoogde oogboldruk zullen de zenuwvezels van je gezichtszenuw geleidelijk aan worden getast. Omdat in het bijzonder het perifere gezichtsveld uit zal vallen, dat relatief maar weinig aan het zien bijdraagt, zal glaucoom in het begin (vrijwel) niet opvallen. Naarmate je centrale gezichtsveld meer in gevaar komt, zal het gezichtsveldverlies meer en meer worden opgemerkt. De oorzaak van glaucoom zal bepalend zijn of één, dan wel beide, ogen aan worden getast; vaak kan er een verschil worden opgemerkt in de ernst van de gezichtsvelduitval tussen je beide ogen.
Behandelen van glaucoom
Het behandelen van glaucoom kan door middel van het toedienen van oogboldrukverlagende medicijnen. Wanneer je de oogdruk voldoende verlaagt, dan kan de toename van het gezichtsveldverlies worden gestopt. Oogdrukverlagende middelen, in de vorm van oogdruppels of ooggel, bevorderen de vochtafvoer in de voorste oogkamer door je pupil kleiner te maken zodat de kamerhoek opengetrokken wordt. Bètablokkers verminderen de aanmaak van het kamervocht. Dit geldt ook voor koolzuuranhydraseremmers. Zogenaamde alfa2-agonisten verhogen niet alleen de afvoer van het kamervocht maar remmen bovendien de productie ervan. Prostaglandine-analogen zijn middelen die de afvoer van kamervocht verhogen.
Op het moment dat geneesmiddelen niet het gewenste resultaat hebben, kan er met behulp van een laser de oogdruk worden verlaagd. Indien dit eveneens niet voldoende effect heeft dan kan er een operatie uit worden gevoerd (trabeculectomie) waarbij een kunstmatige afvoer voor het kamervocht wordt aangelegd. Ten slotte bestaat er ook nog de mogelijkheid om een glaucoomimplant te plaatsen.
Het meten van de oogdruk
Delen van je gezichtsveld die al verloren zijn gegaan zullen, zelfs na een behandeling, niet terugkomen. De behandelingen zijn er enkel op gericht om ergere klachten te voorkomen. Om die reden zou je, als je ouder bent dan veertig jaar, maar zeker als glaucoom al in je familie voorkomt, zo nu en dan je oogboldruk dienen te laten gemeten. Bovendien kan de aanleg voor glaucoom erfelijk zijn.
Behalve bij een oogarts, kun je ook vaak bij een opticien een oogdrukmeting uit laten voeren. Soms kan het echter gebeuren dat de afwijkingen die bij glaucoom waar worden genomen, ontstaan zonder dat de druk van je oogbol meetbaar is verhoogd.
