Als een van de belangrijkste mineralen in ons lichaam heeft Calcium een bijzondere positie. Het zorgt niet alleen voor een gezonde opbouw van de botten door deze sterk te houden, calcium speelt ook een belangrijke rol bij tal van andere processen in ons lichaam. Zo is dit mineraal ook aanwezig in verschillende weefsels in ons lichaam om een ondersteunende functie te vervullen bij onder andere de hormonale en metabole activiteiten. Een calcium tekort kan dus direct nadelige gevolgen hebben voor het goed laten functioneren van ons lichaam.
Het menselijk lichaam is eigen een zeer complex geheel waarbij een tekort aan de ene stof direct invloed heeft op het totale functioneren van het lichaam. Zo kan je de effectiviteit van Calcium niet los zien van de aanwezigheid van Vitamine D. Deze vitamine speelt een belangrijke rol bij het op peil houden van het gehalte aan calcium. Ook de leeftijd speelt hierbij een niet onbelangrijke rol, naar mate we ouder worden zal de opname van Calcium uit de voeding langzaam teruglopen. Door te zorgen voor voldoende Vitamine D kunnen we dat proces ondersteunen en een mogelijk calciumtekort tijdig ondervangen
Calciumtekort voorkomen door een gezond voedingspatroon
Als je een gezond en gevarieerd voedingspatroon volgt, hoef je je geen zorgen te maken: je krijgt dan via je voeding voldoende calcium binnen. Calcium zit namelijk in een heleboel producten die je, normaal gesproken, met enige regelmaat nuttigt:
- peulvruchten
- groenten
- noten
- vlees
Naast deze producten zijn ook zuivelproducten een goede bron van calcium. Je kan dan denken aan voedingsproducten zoals melk, kaas en yoghurt. Veel van deze producten zijn onmisbaar en vormen voor veel mensen een vast onderdeel van de maaltijd. Als je echter veganist bent ligt het gevaar van een calciumtekort op de loer. Je zal dan extra aandacht moeten hebben voor je voedingspatroon om de benodigde hoeveelheid calcium binnen te krijgen. De dagelijks aanbevolen hoeveelheid calcium bedraagt voor een gezond, volwassen individu circa 1000 milligram, voor ouderen en jonge kinderen gelden andere waarden. Een tekort aan calcium kan grote gevolgen hebben, maar een te grote hoeveelheid van dit materiaal is ook niet goed, je loopt dan kans op nierstenen of verkalking in de bloedvaten.
Gevolgen van een calciumtekort
Ook al merk je het niet direct, een calciumtekort kan behoorlijk wat gevolgen hebben. Dat geldt niet alleen voor volwassenen, ook zuigelingen kunnen te maken krijgen met een tekort aan calcium. Juist voor hen is het belangrijk om voldoende calcium op te nemen. Een juiste hoeveelheid calcium garandeert namelijk een goede en gezonde botopbouw van het jonge lichaam. Een tekort aan calcium bij zuigelingen manifesteert zich met name via spierkrampen, de zuigeling heeft immers nog niet voldoende reserves kunnen opbouwen. Jonge kinderen kunnen door een calciumtekort in combinatie met een tekort aan Vitamine D de ziekte ‘rachitis’, een zeldzame botziekte, ontwikkelen. Dit wordt ook wel de ‘Engelse Ziekte’ genoemd.
Bij volwassenen ligt het anders. In de meeste gevallen hebben volwassenen een behoorlijke voorraad aan calcium opgebouwd in het botweefsel. Hierdoor is het mogelijk om geruime tijd geen last te hebben van een calciumtekort. Het wordt een ander verhaal als er sprake is van een chronisch calciumtekort. In dat geval bestaat de kans op osteoporose, een andere naam voor botontkalking. Je lichaam heeft nou eenmaal calcium nodig. Als dat dus niet uit de voeding gehaald kan worden, dan worden de reserves aangesproken. Die reserves bevinden zich maar op een plek: de botten.
Osteoporose
Zoals de naam al doet vermoeden is osteoporose de benaming voor de situatie waarin sprake is van poreuze botten. In de volksmond wordt osteoporose ook wel botontkalking genoemd, en alhoewel er zeker sprake is van een verminderde hoeveelheid kalk (calcium) in de botten denkt de term niet de lading. Bij osteoporose is namelijk meer aan de hand dan enkel een verminderde hoeveelheid kalk, de botstructuur is namelijk ook gewijzigd.
Naar schatting zijn heeft ongeveer 5 procent van de bevolking in meer of mindere mate te maken met osteoporose. Daarvan weet circa 75 procent niet dan men hier mee te maken heeft. Overigens is het niet dat het hier altijd ouderen betreft. Ook de overgang bij vrouwen kan leiden tot een verhoogd risico op botontkalking. Doordat de hormoonhuishouding van de vrouw na de overgang verandert, kan botontkalking in een versneld tempo plaatsvinden. De gevolgen zijn niet te onderschatten:
- Grotere kans op botbreuken
- Inzakken van wervels (hierdoor kan er druk ontstaan op andere organen)
- Chronische (rug)pijn
- Ademhalingsmoeilijkheden
- Maagklachten
- Ongewenst urineverlies
Is er eenmaal sprake van botontkalking door calciumtekort dan is dat niet terug te draaien. Botontkalking geneest niet, sterker nog, 25 procent van de ouderen die een heup breken doordat de botten poreus zijn geworden zal in het eerste jaar na de botbreuk komen te overlijden. Je doet er dus goed aan om te zorgen voor voldoende inname van calcium.
